این مقاله بیشتر مناسب افرادی است که می خواهند از آزمون های تافل (TOEFL) و آیلتس (IELTS) فراتر رفته و بعد از آموزش زبان انگلیسی در زندگی روزمره و کسب و کار خود استفاده نمایند.
چرا از درک بخش زیادی از مطالب انگلیسی عاجزیم
بخاطر نوع آموزش زبان بین المللی در مدارس و دانشگاهها، ما تا حدی می توانیم محتواهای نوشتاری انگلیسی را در کتابها، جزوه‌ها و اینترنت مطالعه کنیم ولی باز از درک بخش زیادی از مطالب عاجزیم و باید به فرهنگ لغات و دیکشنری رجوع نماییم. این مهارت و توانایی در هنگام مشاهده فیلم و اخبار در تلویزیون و یا گوش دادن به یک موسیقی یا پادکست انگلیسی بشدت کاهش می یابد. وقتی که کار به صحبت کردن رودررو با دیگران می‌رسد، و یا اگر بخواهیم یک مقاله، گزارش و یا نامه به زبان انگلیسی برای دیگران بنویسیم این مهارت تقریباً نزدیک به صفر است و ابداً نمی‌توانیم آنچه در ذهنمان است را برای دیگران بازگو کرده یا بنگاریم.
تصمیم من برای ارتقا این مهارت
برای خود من موقعی این ناتوانی محرز شد که باید در دانشگاهی در خارج از کشور درس می‌خواندم، پژوهش می‌کردم، مقاله و پایان نامه می‌نوشتم و در نهایت از آن در یک جلسه عمومی دفاع می‌نمودم.
وقتی من در این مرحله بودم با خودم فکر کردم که این تنها فرصتی است که بتوانم مهارت در زبان انگلیسی را در خود ارتقاء بدهم و نباید این موقعیت از دست برود و برای رسیدن به این هدف سخت تلاش کردم و تا حد زیادی موفق شدم، بطوری که تمام پایان نامه ام را خودم نوشتم و از آن دفاع کردم. چندین مقاله به زبان انگلیسی نگاشتم و در چند سمینار بین المللی به زبان انگلیسی ارائه و سخنرانی داشتم و به سوالات حضار پاسخ دادم.
مهارت ایرانی ها در استفاده از زبان انگلیسی چقدر است
برای ما در ایران بعنوان یک دانشجو یا دانش‌آموز که در این سیستم آموزش می‌بیند، زبان انگلیسی را به مثابه فرمول های مختلف ریاضی و یا فیزیک به ما آموخته‌اند؛ مجموعه ای از فرمولهای گرامری و دستور زبان که در نهایت هیچ کاربرد عملی در ارتباطات گفتاری، شنیداری و نوشتاری با دنیای بیرون از ایران ندارد و در بهترین حالت می‌تواند به ما در مطالعه کتابچه‌ها، بروشورها و دستورالعمل‌ها به زبان انگلیسی کمک کند. ایراد مهم و مشترک ما ایرانی‌ها مهارت پایین در صحبت به زبان انگلیسی، نگارش به آن زبان و عدم آشنایی گوش ما با گویش و لهجه های مختلف انگلیسی (از خود انگلیس تا امریکایی یا استرالیایی) است.
روش صحیح آموختن زبان انگلیسی چیست ؟
اما اینکه روش صحیح آموزش زبان چیست، شما را به این نکته ارجاع می‌دهم که یک کودک چطور زبان مادری خود را یاد می‌گیرد؟ آیا اگر کودکِ یک فردِ امریکایی به زبان انگلیسی صحبت می‌کند، والدینش با آموزش دستور زبان شروع می‌کنند؟ قطعاً خیر. بلکه کودک شروع به شنیدن و تکرار جملات، عبارات و واژه‌های ساده‌تر می‌کند. و بتدریج که نورون‌های مغزی او در کسب مهارت مکالمه شکل گرفتند این جملات و عبارات گسترده تر و پیچیده تر می گردند. و بدینسان مهارت کودک در روند بلوغش تا بزرگسالی در گفتگو و مکالمه افزایش می یابد. آموزش زبان در همه نژادها و ملیت‌ها بدین روش اتفاق می افتد و نه از تبدیل گویش به فرمولهای دستوری شبه ریاضی.
یاد گیری در محیطی طبیعی
پس طبیعی‌ترین راه یادگیری زبان خارجی قرار گرفتن در محیط طبیعی آن زبان و گفتگو با مردم و یادگیری از طریق سعی و خطا است تا مهارت در این مسیر در مغز ما شکل بگیرد تا اینکه بصورت ناخودآگاه و بدون صرف انرژی همچون زبان مادری بتوانیم با دیگران ارتباط برقرار کنیم. حال در شرایطی که این محیط طبیعی برایمان وجود ندارد باید به طریقی بطور مصنوعی آن را بوجود بیاوریم؛
استفاده از تکنولوژی روز
بهترین کار در این اوضاع استفاده از تکنولوژی هایی همچون نرم افزارهای تعاملی، هوش مصنوعی، محیط متاورس و … بطوری است که بتوان بصورت تعاملی با آن ارتباط برقرار کرده و گفتگو کرد. در سطحی پایینتر، شروع با دیدن کارتون ها و ترانه های بچه گانه (Nursery Rhymes) در سطح 3 سال به بالا بسیار کمک کننده است. بتدریج می توانید به کارتونهایی با محدوده سنی بالاتر رجوع کنید و برای آشنایی بیشتر با متن آن، از زیر نویس انگلیسی استفاده کنید.
در ادامه می‌توان از اخبار شبکه های خبری کشورهای انگلیسی زبان استفاده نمود. شبکه های خبری این خوبی را دارند که جملات را بصورت شمرده و رسمی بیان می‌کنند. یکی از منابع خیلی خوب برای کسب مهارت در این مرحله مشاهده سخنرانی های تد (TED Talks) است. تد مجموعه سخنرانی های کوتاه مدتی هستند که در موضوعات بسیار متفاوت و متنوعی، الهام بخش می باشند.
اینها همه روش هایی هستند که گوش ما با گویش ها، تلفظ ها و هجاهای انگلیسی آشنا شده و می تواند آنها را درک نماید و مهارت ما را در درک مهارت شنیداری مکالمات افزایش می دهد. اما ممکن است کمک کمتری به صحبت کردن ما نماید. در این مرحله آنچه را که می شنویم می فهمیم اما چیزی را که در ذهن داریم نمی توانیم خیلی راحت و سریع بازگو کنیم.
این روش اشتباه است !!
روش اشتباهی که اغلب ما در پیش می گیریم آنست که ابتدا یک مفهوم را در ذهنمان به زبان فارسی شکل می دهیم، بعد آنرا کلمه به کلمه به انگلیسی ترجمه می کنیم و در نهایت آنرا بیان می نماییم. این روش چند اشکال بوجود می آورد؛
کاهش شیرینی و جذابیت گفتگو
اول اینکه بسیار وقتگیر است. شما وقتی در حال صحبت با کسی هستید اگر دائم در این فرآیند در حال فکر کردن باشید با مکث هایی مواجه می شوید که گفتگو، شیرینی و جذابیت خود را از دست داده و طرف مقابل شما بدنبال فرصتی خواهد گشت که از شما بگریزد.
اختلال در مفهوم و ساختار جملات
ایراد دوم این روش آن است که ساختار جملات و نوع بیانِ منظور در فرهنگ انگلیسی و فارسی با هم تفاوت دارند و ترجمة لغت به لغت کلمات ممکن است باعث ایجاد مفهومی در طرف مقابل شود که منظور نظر شما نبوده است.
بعضی از واژه‌ها در زبان‌های دیگر معادل ندارند
و سوم اینکه در فارسی واژه هایی برای مفاهیمی وجود دارد که معادل مستقیم انگلیسی ندارد و بالعکس. در نتیجه اصلاً نباید وارد این فرآیند شویم. برای اینکه این مشکل حل شود بهترین راه این است که در طول روز به زبان انگلیسی فکر کنیم. یعنی چی؟ یعنی از زمانی که صبح از خواب بیدار می شوید در ذهنتان به انگلیسی با خود بگویید که “الان از رختخواب بلند می شوم” ، “می خواهم به دستشویی بروم” ، “دستشویی آخر راهرو سمت چپ قرار گرفته”، ” می خواهم صبحانه بخورم” و … تک تک کارها، تصمیمات و افکارتان را به زبان انگلیسی فکر کنید. حالا در جایی به مفاهیمی برمی خورید که معنی آنرا نمی دانید. مثلاً اینکه نمکدان به انگلیسی چه می شود و برای اینکه بگوییم “آن نمکدان را به من بده” از چه افعال و کلمات اضافه و حرف ربط هایی باید استفاده کنیم خبر نداریم. برای حل این مشکل در آینده می گویم که چه راه حلی وجود دارد.
در کنار تفکر به زبان انگلیسی، می توانید شروع به نگارش به زبان انگلیسی کنید.
دایره واژگانتان را افزایش دهید
دقت کنید یکی از بزرگترین مشکلات ما در این زمینه کمبود دایره واژگان است و بیهوده ترین کار در اینجا آنست که یک دیکشنری جلویتان باز کنید و با تکرار بخواهید حفظ کنید که واژه (Book) به معنی (کتاب) است. مدتی بعد تعداد زیادی از این کلمات را فراموش خواهید کرد. بهترین راه برای گسترش دایره واژگان اینست که آنرا در حین فکر، مکالمه یا نگارش نیاز داشته باشیم، به مشکل بخوریم و برای یافتن آن مفهوم جستجو کنیم. در آن صورت با یکبار برخورد با یک کلمه، دیگر مفهوم آنرا از یاد نخواهیم برد. مثلاً من یکبار در کشور خارجی می خواستم ویزایم را تمدید کنم و اینکه (تمدید ویزا) چه می شود برایم مشکل بزرگی شده بود. به محض اینکه دریافتم برای تمدید ویزا از فعل (Extend) استفاده می شود، دیگر فراموش نکردم. حالا اگر آنرا دهها بار می خواندم و حفظ می کردم فردایش فراموشم شده بود.
از فرهنگ لغات فارسی به انگلیسی استفاده نکنید
برای جستجوی کلمات به هیچ عنوان از فرهنگ لغات فارسی به انگلیسی استفاده نکنید، مگر در جایی که هیچ راه دیگری به ذهنتان نرسد. در اینصورت باز به سرعت به دیکشنری های انگلیسی به انگلیسی رجوع کنید و مطمئن شوید آیا دقیقاً آن واژه مفهوم مورد نظر شما را ارائه می دهد یا خیر؟ در این مرحله ما سه دیکشنری متفاوت انگلیسی به انگلیسی نیاز خواهیم داشت؛
به چه فرهنگ لغت‌هایی نیاز داریم
یکی از بهترین فرهنگ لغات انگلیسی به انگلیسی، فرهنگ لغات دانشگاه آکسفورد است که هر دو سه سال یکبار بروز می شود و من بر همین اساس شرح می دهم. برای شروع می توان از کتاب (Oxford Advanced Learner’s Dictionary) استفاده کرد. کلمات و واژه هایی وجود دارند که با افعال، حرف اضافه ها، حرف ربط ها و واژه های بخصوص دیگری استفاده می شوند. مثلاً برای اینکه بگوییم از چیزی نتیجه گرفتیم از کلمه (advantage) استفاده می کنیم، منتهی همیشه آنرا با فعل (take) و حرف اضافه (of) استفاده می نماییم. این مجموعه عباراتی که با یک کلمه استفاده می شوند را می شود از دیکشنری (Oxford Collocation Dictionary) استخراج کرد. در نهایت در یک صحبت یا مقاله نمی خواهیم یک کلمه را دائم تکرار کنیم و نیاز است که از هم معنی های آن استفاده کنیم. یا گاهی به متضاد یک مفهوم نیاز داریم. برای اینکار به دیکشنری (Oxford Thesaurus) نیاز خواهیم داشت. شما برای آموزش زبان حتماً باید این سه فرهنگ لغات را برای خود تهیه نمایید.
دیکشنری هایی که لغات را بصورت تصویر آموزش می دهند نیز برای یادگیری بسیار مفید هستند. مثلاً کتاب (Longman Photo Dictionary) یکی از این گونه منابع است.
برای نگارش مطالب می توانید از موضوعات مختلف استفاده کنید؛ مثلاً نقش تکنولوژی های مختلف در زندگی، طبیعت و اثر آن در اقتصاد، موضوعات اجتماعی و سیاسی، مسائل انسانی و یا موضوعاتی که اختلاف نظر فراوانی درباره آن وجود دارد مثل نقش بانوان در جامعه و … . منتهی جایی که به اشکال خواهید خورد آنست که نمی دانید جملات و کلماتی که نوشته اید از نظر نگارشی صحیح هستند یا خیر؟ اینجاست که به یک مربی یا منتور زبان انگلیسی نیاز خواهید داشت تا آنرا برایتان تصحیح نماید. دقت کنید مربی یا منتورتان، زبان انگلیسی یا زبان مادریش باشد و یا سالهای زیادی حتماً در یک کشور انگلیسی زبان زندگی کرده باشد. در غیر اینصورت شما را به اشتباه خواهد انداخت.
چطور کلمات را راحت‌تر بخاطر بسپاریم
یکی از راههایی که می توانید کلمات و واژه ها را راحت تر بخاطر بسپارید استفاده از نقشه شبکه کلمات مرتبط است. مثلاً وقتی راجع به مفهومی مانند (Sport) فکر می کنیم یکسری کلمات مرتبط با آن وجود دارد که می توان راجع به آنها صحبت کرد که در شکل زیر نشان داده می شود.
بعنوان یکی از اجزا شبکه کلمات مرتبط (Injury) قرار دارد که بطور مشترکی زیر مجموعه (Health) است و می توان کلمات مرتبط با بحث سلامت را ایجاد کرد و به همین ترتیب شبکه ها را بهم وصل کرد و دایره لغات را افزایش داد.
انواع محاوره به زبان انگلیسی
در نهایت هنگام محاوره به زبان انگلیسی، بصورت موضوعی لغات، افعال و اصطلاحاتی هستند که بسیار استفاده می شوند اما در زبان فارسی خیلی برای ما جا نیافتاده است. بعنوان مثال شاید برای بیان اینکه در یک مهمانی یا جلسه حضور خواهیم داشت بیشتر از فعل (attend) استفاده کنیم و به ذهنمان نرسد که در محاوره زبان انگلیسی بسیار معمول است که از فعل (make) هم بدین منظور استفاده شود. محاوره ها می توانند خیابانی و خیلی دوستانه، غیر رسمی و یا بسیار رسمی باشد و در نتیجه شما باید بدانید یک مفهوم در هر شرایطی با چه واژگانی بیان می شود. مثال فارسی آن تفاوت بین بتمرگ، بشین و بفرماست. یک مفهوم که با سه بیان مختلف در سه شرایط متفاوت از آنها استفاده می شود. بعضی واژه ها نیز فقط در مقالات علمی و یا اخبار استفاده می شوند و در محاوره معمولی کاربردی ندارند.
کتابی که در این زمینه بسیار کمک کننده است سری کتاب های (In Use) دانشگاه کمبریج است. برای محاوره سری کتابهای (English Vocabulary in Use) کمبریج، کتابهایی بسیار ساده و مختصر و مفید هستند که با روشی جالب می توانند دایره واژگانی و جمله سازی شما را بشکل کاربردی بهبود بخشند.
در کنار این کتابها سری (English Idioms in Use) و (English Collocations in Use) و (English Phrasal Verbs in Use) هم می توانند شما را به سطح پیشرفته در مکالمه زبان برسانند.
در نهایت هر چقدر خود را در معرض و مواجهه با استفاده از زبان انگلیسی بصورت محاوره، گفت و شنود، نگارش و مطالعه قرار دهید، مهارت و اعتماد بنفس‌تان در این زمینه بیشتر افزایش خواهد یافت.
