اگر اهل تاریخ و جاذبه‌های باستانی باشید می‌دانید که عصر یونان باستان یکی از جذاب‌ترین موضوعات برای کاووش بوده و آثار به جامانده از آن حتی برای کسانی که علاقه‌ای به تاریخ ندارند نیز حیرت انگیز است. حال تصور کنید این آثار به جا مانده، به 6000 سال پیش از میلاد بازگشته و ابعادی به اندازه یک شهر داشته باشد! جذاب نیست؟ قطعا که برای هر گردشگری این موضوع می‌تواند بهانه خوبی برای سفر باشد.
اگر شما نیز با وجود تعاریف گفته شده علاقه‌مند به دیدن این اثر باستانی شدید کافیست سری به شهر افسوس بزنید. این شهر که در عصر خود دومین شهر مهم جهان محسوب می‌شد، سالهاست پذیرای گردشگران مختلف است و توانسته با مجموعه‌ای از کلیساها، کتابخانهها، آمفی تئاتر و…. اطلاعات خوبی از عصر یونانیان به گردشگران و صد البته تاریخ نگاران انتقال دهد. تصمیم گرفتیم ادامه‌ی این مقاله را به طور کامل به این شهر اختصاص داده و بگوییم شهر افسوس کجاست و چه جاذبه‌های دیدنی دارد، پس همچنان همراه ما بمانید.
شهر افسوس کجاست
قبل از اینکه به بررسی خود افسوس بپردازیم بهتر است بگوییم که شهر افسوس کجاست و در چه کشوری قرار دارد؟ این شهر درست در کشور همسایه ما یعنی ترکیه قرار گرفته است، و یکی از جاهای دیدنی ازمیر ترکیه به حساب می‌آید. شما می‌توانید برای بازدید از آن به استان ازمیر و 3 کیلومتری شهر سلچوک بروید. البته از طرفی این شهر تاریخی به شهر توریستی کوش آداسی نیز نزدیک است و تنها 18 کیلومتر با آن فاصله دارد؛ به همین دلیل اگر به ترکیه سفر کردید و در این دو شهر حتی سکونتی کوتاه مدت داشتید نیز می‌توانید سری به افسوس زده و از جاذبه‌های آن دیدن کنید.
تاریخچه شهر افسوس
در مقدمه تا حدودی به تاریخچه شهر افه‌سوس یا همان افسوس اشاره کردیم اما برای اطلاع دقیق از این شهر بهتر است چیزی بیش از یونانی بودن آن بدانیم. مبدا ایجاد این شهر طبق حفاری‌هایی که در هویوک آروالیا و کوکوریچی رخ داد و طبق نظر باستان شناسان به عصر نوسنگی یعنی حدود 6000 سال قبل از میلاد (8000 سال پیش) باز می‌گردد. پس از این عصر و طبق سکونتگاه‌هایی که به تازگی کشف شده افسوس پایتخت پادشاهی آرزاوا در عصر برنز بوده و در آن زمان با نام آپاسا شناخته می‌شده است.
سالها بعد از گذشت عصر برنز و نوسنگی، درست در قرن 10 قبل از میلاد شهر افسوس توسط یکی از شاهزادگان آتن با نام آندروکلس در این محل بنا نهاده شد. رونق این شهر رور به روز افزایش یافت، تا جایی که حتی نظر بازرگانان را نیز به خود جلب کرد و توانست رونق اقتصادی فوق العاده‌ای را برای مردم شهر فراهم کند. تمام آثار به جامانده در این شهر مربوط به این دوره و پادشاهی آندروکلس است که متاسفانه بخشی از آن بعد از هجوم قوم‌های مختلف چون سیمریان و تجربه چندین سری زلزله از بین رفت اما هنوز بخش بزرگی از آثار تاریخی آن وجود دارد.
” شهر افسوس در طول زمان از پادشاهی یونیان گرفته تا حتی پادشاهی ایرانیان در زمان کوروش و داریوش را به خود دیده است و جنگ‌هایی مانند جنگ ایران و یونان، حمله اسکندر مقدونی و.. را تحمل کرده تا در آخر و پس از حکومت عثمانی‌ها در قرن پانزدهم کاملا متروکه شده است.”
آب و هوای شهر افسوس
از آنجایی که این شهر باستانی در استان ازمیر واقع شده است می‌توانیم بگوییم این شهر نیز همچون ازمیر دارای آب و هوای مدیترانه‌ایست. این آب و هوا سبب می‌شود تا این شهر بهار و پاییز فوق العاده‌ای داشته باشد و آب و هوای خنک و ملایم آن تا حد زیادی فضا را دلچسب نشان دهد. اما در تابستان هوا کم کم روبه گرمی رفته و با وجود رطوبت بالای هوا و امکان بارش نزدیک به صفر آن، شرایط برای گردش کمی سخت می‌شود، اما در زمستان دمای هوا بسیار کاهش داشته و با میانگین دمای یازده درجه زمستان سردی را برای شهر افسوس ایجاد می‌کند.
راه های دسترسی به شهر تاریخی افسوس
همانطور که گفتیم شهر افسوس در نزدیکی ازمیر و کوشی آداسی واقع شده است به همین دلیل بهتر است در ابتدا انتخاب کنید که شهر مقصدتان کجاست و سپس برحسب راه‌های دسترسی اختصاصی که در ادامه بیان می‌کنیم خود را به این جاذبه تاریخی زیبا برسانید.
| نوع دسترسی | توضیحات |
|---|---|
| هوایی | نزدیک‌ترین فرودگاه، فرودگاه بین‌المللی ازمیر عدنان مندرس (حدود 60 کیلومتر فاصله). |
| جاده‌ای (اتوبوس) | اتوبوس‌های مستقیم از ازمیر، کوش‌آداسی و سلجوک به افسوس وجود دارد. |
| خودروی شخصی | دسترسی آسان از ازمیر (1 ساعت رانندگی) و کوش‌آداسی (30 دقیقه رانندگی). |
| قطار | ایستگاه قطار سلجوک نزدیک‌ترین ایستگاه به شهر تاریخی افسوس است. |
| تورهای گردشگری | تورهای روزانه از ازمیر و کوش‌آداسی شامل حمل‌ونقل و راهنما برای بازدید از افسوس. |
| پیاده‌روی | از شهر سلجوک می‌توان با مسیری کوتاه پیاده به افسوس رسید. |
جاذبه های دیدنی شهر افسوس
این شهر پر است از جاذبه‌هایی که دیدن آن‌ها به تنهایی نیز بهانه خوبی برای سفر به ترکیه است. در ادامه همراه ما باشید تا تمام این جاذبه‌های دیدنی را بررسی کنیم و به شما در درک بهتر هرکدام از آن ها کمک نماییم. این موارد عبارتند از:
- غار اصحاب کهف
- کتابخانه سلوس
- معبد آرتمیس
- معبد هادریان
- خانه‌های تراس رومی
- جاده ماربل
- آمفی تئاتر بزرگ افسوس
- آمفی تئاتر اودئون
- معبد سباستوی یا دومیتیان
- خانه حضرت مریم
- دروازه هراکلس یا هرکول
- فواره تراژان
- کلیسای مریم مقدس
- موزه افسوس
1. غار اصحاب کهف
همانطور که می‌دانید یکی از جذاب‌ترین داستان‌های تاریخی و دینی مربوط به هفت تن از پیروان حضرت مسیح بوده که از دست حاکم ظالم و کافر زمانه خود به غاری پناه بردند و استراحت کوتاه مدتشان به اذن خدا نزدیک به 300 سال طول کشید. از آنجایی که این داستان مربوط به سالها قبل است مورخان نتوانستند مکان دقیق غار را پیدا کنند، به همین دلیل امروزه می‌توان در کشورهای مختلفی غارهای منتصب به غار اصحاب کهف را مشاهده کرد.
اما جالب است بدانید یکی از این غارهای منتسب، در نزدیکی این شهر تاریخی است که در آن هفت جایگاه خواب و بقایایی از یک عبادتگاه وجود دارد. خارج از این مورد کتیبه‌هایی نیز در این غار وجود دارند که بر تعداد گردشگران افزوده و می‌توانند آن را تبدیل به مکان جذابی برای تفریح و کاووش کنند.
2. کتابخانه سلوس
اگر اهل گردش‌های تاریخی باشید می دانید که کتابخانهها جز بناهای مهم و زیبای عصر خود محسوب می‌شدند. به همین دلیل پیشنهاد می‌کنیم که در بازدید از شهر افسوس حتما سری به کتابخانه سلوس نیز بزنید. این کتابخانه که جایگاه نگهداری از 12000 کتیبه بوده، مقبره یکی از سناتورهای رومی به نام سلوس نیز است و این موضوع جذابیت آن را دوچندان کرده. البته باید بگوییم به دلیل حملات مختلفی که به افسوس شد و پس از آن زلزله‌های متعدد، بخش داخلی این کتابخانه کاملا از بین رفته و تنها نمای بیرونی آن باقی مانده است.
3. معبد آرتمیس
حتما تا کنون نام عجایب هفتگانه جهان به گوشتان خورده است، هفت اثری که به آثار برتر معماری و مجسمه سازی دوران باستان مشهورند و در کتاب هرودوت در سده 5 پیش از میلاد از آن‌ها نام برده شده است. معبد آرتمیس یکی از این عجایب هفتگانه است. این معبد که در شهرافسوس قرار دارد 550 سال قبل از میلاد برای عبادت و پرستش ایزد بانوی شکار، طبیعت، ماه و حاصلخیزی یعنی آرتمیس و به دستور پادشاه لیدیه ساخته و در همان دوران به یکی از محبوب ترین معابد یونانی تبدیل شد.
البته محبوبیت این معبد صرفا به دلیل جایگاه بالای این ایزد بانو در میان رومیان نبود بلکه معماری شگفت انگیز آن نیز تا حد زیادی به محبوبیتش کمک می‌کرد، چراکه این سازه برخلاف معابد دیگر تماما از مرمر ساخته شد و داشتن 127 ستون با ارتفاعی نزدیک به 20 متر، مجسمه‌های ارزشمند و خوش ساخت، سرستون‌ها و کنده‌کاری‌های اعجاب‌انگیز، نقاشی‌های متعدد و حرفه‌ای و…. بر ارزش این معبد اضافه می‌کرد.
با همه این اوصاف از این سازه نیز مانند بسیاری از سازه‌های باستانی دیگر تنها بخش کوچکی مانده چراکه فردی به نام هروستراتوس با به آتش کشیدن این معبد سعی بر جاودانه کردن نام خود کرد و پس از این موضوع حتی تلاش‌های بی وقفه مردم و اسکندر مقدونی نیز برای بازسازی آن تقریبا بی‌نتیجه ماند. اما به هرحال همان بخش کوچک و ستون‌های جذاب معبد آرتمیس نیز به حد کافی چشم نواز و شگفت انگیز هستند.
4. معبد هادریان
یکی دیگر از معابد با شکوه شهر افسوس که از معماری زیبا و ارزشمندی برخوردار بوده و هست، معبد هادریان است. این معبد حدودا یک صده پس از میلاد و به افتخار پادشاه زمان یعنی هادریان ساخته و در زمان خود به یکی از معابد مهم و محبوب در میان مردم تبدیل شد. معبد هادریان اکنون در گذرگاه اصلی افسوس یعنی خیابان کورتیس واقع شده و به لطف بازسازی بخش بزرگی از آن توسط باستان شناسان، امروزه می‌توانید نمای کاملی از آن را در شهر مشاهده کنید.
البته این بازسازی صرف تکمیل نمای آن نبوده است، بلکه برای محافظت از تکه‌های اصلی و با ارزش آن نیز انجام شده است، چراکه باستان شناسان برای محافظت از این سازه و حفظ تاریخ ارزشمند آن، بخشی از این تکه‌ها را به موزه‌های نزدیک به شهر افسوس برده و از آن‌ها در شرایطی استاندارد محافظت می‌کنند. به همین دلیل شما می‌توانید پس از بازدید از معبد اصلی برای دیدن این تکه‌ها به این موزه‌ها نیز سری زده و قسمت‌های اصلی را مشاهده کنید.
5. خانه‌های تراس رومی
همواره در گردش‌های تاریخی بازدید از مکان‌هایی که جنبه عمومی‌تر داشته و با زندگی اصلی مردم گره خورده‌اند، جذابیت بیشتری دارد، اگر شما نیز با این جمله موافقید بهتر است حتما سری به خانه‌های تراس در شهر افسوس بزنید. این خانه‌ها که به تازگی بازدید عمومی پیدا کرده‌اند، محل زندگی اقشار عادی اما ثروتمند جامعه بودند، به همین دلیل می‌توانید نقش و نگارهای جالبی را روی دیواره‌ها و موزاییک های آن ببنید. از آنجایی که این خانه‌ها درست روبروی معبد هادریان قرار گرفته‌اند پیشنهاد می‌کنیم بازدید از معبد و خانه تراس را در یک برنامه زمانی قرار دهید.
6. جاده ماربل
یکی از شاهراه‌های شهر افسوس که یک آمفی تئاتر مهم را به کتابخانه شهر متصل می‌کند، جاده ماربل است. این جاده که تماما سنگ فرش بوده و از مرمر ساخته شده است در ابتدا برای پیاده‌روی و بعده‌ها برای عبور درشکه‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفته است. شما نیز می‌توانید با گذر از این جاده علاوه‌بر اینکه از ساخت دقیق و ظریف آن لذت ببرید، از مجسمه‌ها و سازه‌های مختلفی که در طرفین جاده نیز وجود دارد، دیدن کرده و بازدید خود را تکمیل نمایید.
7. آمفی تئاتر بزرگ افسوس
شهر افسوس یک آمفی تئاتر بزرگ نیز دارد، که ظرفیتی بیش از 25000 نفر داشته و به احتمال زیاد بزرگترین آمفی تئاتر زمان خود بوده است. این آمفی تئاتر که به صورت پلکانی ساخته شده و دارای یک سن بزرگ است اصولا برای اجرای نمایش‌های مختلف رومی مثل نمایش‌های دراماتیک، نمایش گلادیاتورها و… مورد استفاده قرار می‌گرفته و جایگاه خوبی برای گردهمایی مردم بوده است.
8. آمفی تئاتر اودئون
در کنار آمفی تئاتر بزرگی که شهر افسوس داشت آمفی تئاتر کوچک‌تری با نام اودئون نیز وجود دارد. این آمفی تئاتر نزدیک به 1500 نفر را در خود جای می‌داده و با سازه نیم دایره و فضای آکوستیک خود یک مکان فوق العاده برای برگزاری کنسرت‌ها و شعرخوانی بنظر می‌رسد. پیشنهاد می‌کنیم که از دیدن این آمفی تئاتر نیز به راحتی نگذشته و با نشستن برروی سکوهای آن و دیدن سن، دنیا را از دید یک رومی در هنگام مشاهده گلادیوترها تصور کنید.
9. معبد سباستوی یا دومیتیان
دیگر معبد شهر افسوس که از معماری زیبایی برخوردار بوده و در عصر خود جایگاه فرهنگی و دینی بالایی داشته است، معبد سباستوی یا دومیتیان است. جالب است بدانید این معبد، اولین معبدی محسوب می‌شود که نام خود را از یکی از پادشاهان رومی گرفته و به یادبود آن ساخته شده است. به همین دلیل مجسمه‌های بسیاری از این پادشاه درون این معبد دو طبقه و با شکوه وجود داشت.
” سرنوشت این مجسمه‌ها نیز همچون سرنوشت دومیتیان (حاکم ظالم و خونریز رومی) چیزی جز تباهی نبود، چراکه مردم پس از ترور پادشاه به معبد حمله کرده و تمام مجمسه‌های آن را شکستند. اما امروزه شما می‌توانید مانند باقی مانده آثار خود معبد، باقی مانده این مجسمه‌ها و حتی محراب آن را نیز در موزه‌های افسوس یا ازمیر مشاهده کنید.”
10. خانه حضرت مریم
همانطور که گفتیم شهر افسوس علاوه‌بر ارزش تاریخی بسیار بالایی که دارد از لحاظ معنوی و دینی نیز از جایگاه مهمی برخوردار است، چراکه خارج از معابد وکلیساهای گوناگون این شهر میزبان حضرت مریم نیز بوده است و شما می‌توانید از خانه این بانوی مقدس دیدن نمایید. هرچند که شاید خانه حضرت مریم از لحاظ ساخت و معماری کوچک و محقر بنظر برسد اما از لحاظ معنوی چه برای مسیحیان و چه مسلمانان به شدت ویژه بود و حتی در طول سال پذیرای مقامات مهم واتیکان نیز است. اگر شما نیز می‌خواهید بدانید آن حضرت سال‌های آخر عمر خود را در کجا می‌گذرانده حتما سری به این خانه بزنید.
11. دروازه هراکلس یا هرکول
یکی از پهلوانان رومیان که جایگاه خاصی در دین و فرهنگ رومی دارد، هراکلس یا هرکول است، به همین دلیل شمایل متعدد آن را می‌توان در مناطق مختلف رومی نشین مشاهده کرد. به طور مثال یکی از این شمایل یا نقش برجسته‌ها، درون دروازه‌های شهر افسوس قرار دارد که متاسفانه تنها بخش کوچکی از آن باقی مانده است. این شمایل برروی دو ستون بزرگ قرار دارد که تاریخ حکاکی آن به قرن دوم میلادی باز می گردد. برای مشاهده این دو ستون کافیست به انتهای خیابان اصلی این شهر یعنی Curetes بروید و از این دروازه دیدن نمایید.
12. فواره تراژان
یکی دیگر از جاذبه‌های دیدنی شهر افسوس مربوط به فواره تراژان است. این فواره که به افتخار یکی از پادشاهان درستکار و خوش آتیه روم به نام تراژان ساخته و تقدیم شد یکی از فواره های زیبا و تاریخی جهان محسوب شده و زیبایی منحصر به فردی دارد. خارج از خود فواره کتیبه و مجسمه هایی نیز در اطراف آن وجود داشتند که امروزه در موزه افسوس نگهداری می‌شوند و شما می‌توانید پس از بازدید از فواره از این مجسمه‌ها نیز دیدن کنید.
13. کلیسای مریم مقدس
با گذشت سال‌های زیادی از ساخت معابد نام برده شده و با تغییر دین رومیان به مسیحیت، کلیساهای متعددی در این شهر ساخته شد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها کلیسای مریم مقدس است. این کلیسا که دارای معماری با سبک دوره بیزانس است معماری جالبی داشته است اما متاسفانه امروه بخش بسیار کمی از آن باقی مانده است و تا حد زیادی از بنای اصلی آن از بین رفته است.
14. موزه افسوس
در طول مقاله بارها اشاره کردیم که بخشی از سازه‌ها، سنگ نگاره ها، مجسمه‌ها و… درون موزه شهر افسوس نگهداری می‌شوند. به همین دلیل یکی از این جاذبه ها را باید به این موزه نیز اختصاص دهیم. شما می توانید با بازدید از این موزه در زمان بسیار کوتاهی به آثار باقی مانده از تمام شهر افسوس دسترسی داشته و با مشاهده آن‌ها بخش بزرگی از تاریخ غنی شهر افه‌سوس را ببنید.
بهترین زمان سفر به شهر افسوس
اصولا بهترین زمان برای سفر به شهر افسوس باتوجه به آب و هوای آن فصل‌های بهار و پاییز است، چراکه در این دو فصل، آب و هوا نه آنقدر گرم است که بازدید از یک مکان تاریخی کلافه کننده بنظر برسد و نه آنقدر سرد که مجبور به ترک زود هنگام آن شوید.
در ضمن توجه داشته باشید که ساعت کاری این منطقه تاریخی در دو فصل اول سال از ساعت هشت صبح تا شیش و نیم بعد از ظهر بوده و در دو فصل بعدی از هشت و نیم صبح تا پنج و نیم بعد از ظهر است. اما ما پیشنهاد می‌کنیم که تایم‌های خنک‌تر و خلوت‌تر را برگزیده و حتما یک بازه زمانی طولانی را در نظر داشته باشید تا بتوانید از تمام جاذبه‌های دیدنی شهر استفاده کنید.
دلایل تخریب شدن شهر افسوس ترکیه
در اوایل مقاله بخشی از تاریخچه شهر افسوس را بررسی کردیم اما به روی تاریک‌تر این شهر که شامل حملات مختلف بود اشاره‌ای نشد. باید بگوییم همین روی تاریک و صد البته زلزله‌های متعدد و بزرگی که این شهر به خود دید سبب شد تا سر انجام شهر افه‌سوس پس از پادشاهی عثمانی و در قرن پانزدهم کاملا متروکه شود و بعده‌ها و با کاووش باستان شناسان به یک منطقه توریستی و تاریخی تبدیل شود. هرچند که هنوز بخش بزرگی از این شهر (حدود ۸۵ درصد آن) زیر خاک است و کاووش برای بیرون کشیدن تاریخ غنی شهر افسوس ادامه دارد.
درباره شهر افسوس چه گفته شد
ایرانیان عمدتا به دلیل تاریخ غنی خود و مکان‌های باستانی بسیاری که دارند، علاقه‌مند به مکان‌های تاریخی و آگاهی از نحوه معماری و سبک زندگی مردمان گذشته هستند. اگر شما نیز جز این دسته از افراد هستید و به دنبال یک مجموعه کامل از آثار تاریخی می‌گردید شهر افسوس بهترین گزینه است. شما می‌توانید با گذاشتن چند ساعت وقت و بازدید از این شهر از معابد گوناگون گرفته تا فواره‌ها و کتابخانه‌های بزرگ یونانی را مشاهده کنید و تمدن به تمدن با معماری افه‌سوس همراه شوید.
در این مقاله سعی شد تا اطلاعات کامل و خوبی از تمام بناهای تاریخی این شهر و تاریخچه غنی آن داده شود تا با آگاهی کامل اقدام به دیدن افسوس نمایید و با بازدید از هرکدام جاذبه‌های گفته شده تاریخچه و هدف ساخت آن را بدانید.
سوالات متداول
- شهر افسوس کجاست و راه‌های دسترسی به آن چگونه است؟ همانطور که گفتیم افسوس در شهر سلچوک و در استان ازمیر واقع شده است و شما می‌توانید از ازمیر با استفاده از قطار، تاکسی، اتوبوس و.. به سلچوک رفته و سپس با دلموش‌ها به افسوس بروید. البته از کوشی آداسی نیز می‌توانید به سلچوک و سپس به شهر افسوس بروید.
- مدت زمان مورد نیاز برای بازدید از شهر فسوس چقدر است؟ باتوجه به جاذبه خای دیدنی بسیاری که این شهر دارد برای گشت و گذار در آن حداقل باید نصف روز را به طور کامل در نظر بگیرید.
- چه تجهیزاتی برای بازدید از شهر افه‌سوس مورد نیاز است؟ برای بازدید از این شهر به وسایل خاصی نیاز ندارید و تنها کافیست یک کفش پیاده روی خوب و مقداری آب با خود ببرید. خوشبختانه امروزه مغازه و کافه های متعددی در اطراف این شهر وجود دارند که می توانید از آن‌ها برای خرید اقلام خوراکی و نوشیدنی استفاده کنید.
