قاره آسیا بزرگترین و پر جمعیت‌ترین قاره جهان است که کشورهای بسیار زیادی را دل خود جای داده و تنوع بی‌نظیری از فرهنگ‌ها و زیست بوم‌های مختلف را به تصویر کشیده است. این قاره علاوه‌بر اینکه از کشورهای قدرتمندی چون چین، ژاپن، کره و… بهره‌مند است، در حوزه ثروتمندترین کشورهای جهان نیز با وجود قطر و سنگاپور حرف‌هایی برای گفتن دارد.
اما متاسفانه باید گفت که تمام کشورهای آسیا از لحاظ قدرت یا ثروت در یک جایگاه نیستند و بسیاری از آن‌ها به عنوان فقیرترین کشورهای آسیا و حتی جهان معرفی می‌شوند. در این مقاله قرار است به سراغ همین کشورها رفته و با بررسی عوامل مختلف علت فقر آن‌ها را توضیح داده و بررسی مختصری از شرایط اقتصادی آن‌ها داشته باشیم.
فقیرترین کشورهای اسیا کدامند ؟
همانطور که گفتیم بسیاری از کشورهای آسیا براساس پارامترهایی چون تولید ناخالص داخلی، قدرت خرید مردم و میزان درآمد آن‌ها، وجود کالاهای اساسی و متعدد در سبد خرید مردم و…. در لیست فقیرترین کشورهای آسیا قرار گرفته و لحاظ اقتصادی وضعیت ناپایدار و نامطلوبی را تجربه می‌کنند. در ادامه برخی از این کشورها را معرفی نموده و منشا فقر آن‌ها را بررسی می‌‌نماییم.
ابتدا چکیده‌ای از این اطلاعات در جدول زیر خدمت شما ارائه می‌گردد:
| ردیف | نام کشور | علت فقر |
|---|---|---|
| 1 | افغانستان | جنگ‌های مداوم، فساد دولتی، نبود زیرساخت اقتصادی، تبعیض جنسیتی، سطح درآمدی پایین |
| 2 | سوریه | جنگ داخلی، نبود منابع مالی قدرتمند، دخالت‌های دولتی در اقتصاد، فقدان زیرساخت‌های لازم |
| 3 | تاجیکستان | نبود زیرساخت دولتی و خصوصی، مهاجرت نیروی کار ماهر، جنگ داخلی دهه ۱۹۹۰، تورم بالا |
| 4 | قرقیزستان | وابستگی به کشاورزی و صادرات مواد معدنی، درگیریهای قومی و سیاسی، قیام‌های متعدد |
| 5 | پاکستان | فساد دولتی، تمرکز بودجه بر قدرت نظامی، اختلافات مذهبی، تروریسم، عدم سرمایه‌گذاری در آموزش و زیرساخت‌های اقتصادی |
| 6 | لائوس | جنگ داخلی، سیل و خشکسالی، سیاست‌های اقتصادی نامناسب، تمرکز توسعه بر اقشار مرفه |
| 7 | کامبوج | سوء مدیریت دولتی، نبود نیروی کار ماهر، عدم پیشرفت علمی، عدم بهره‌برداری صحیح از منابع طبیعی |
| 8 | نپال | جنگ داخلی، وابستگی بیش از حد به کشاورزی، نبود زیرساخت‌های صنعتی و آموزشی |
| 9 | بنگلادش | شرایط بد آب و هوایی، وابستگی شدید به کشاورزی، سیل و طوفان‌های مکرر، فقدان توسعه صنعتی |
افغانستان
همانطور که می‌دانید کشور افغانستان علاوه بر قرار گرفتن در لیست کثیف ترین کشور جهان، در صدر فقیرترین کشورهای اسیا نیز قرار دارد. این کشور سالهاست که درگیر جنگ‌های متعدد و زیاده خواهی کشورهایی چون آمریکا، انگلیس و روسیه است و این موضوع سبب شده عملا زیر ساختی در این کشور برای پیشرفت و آبادانی وجود نداشته باشد؛ تا جایی که حتی پس از سال 2021 و خروج ایالات متحده و جایگزینی دولت طالبان نیز اقتصاد فروپاشیده این کشور پیشرفتی را تجربه نکرده است.
هرچند طالبان نیز با وجود فساد گسترده‌ای که در دولت خود دارد، عدم برابری جنسیتی و عدم عدالت در رفتار با زنان و مردان، سطح درآمدی کم مردم و… به احتمال زیاد نمی‌تواند تغییری در اقتصاد این کشور ایجاد نموده و همچنان باید افغانستان را در بین فقیرترین کشورهای آسیا مشاهده نماییم.
سوریه
سوریه که در سال 2021 از یک جنگ داخلی همه جانبه که بین معارضان سوری (با حمایت کشورهایی چون ترکیه، ایالات متحده آمریکا و افراد باقی مانده داعش، القاعده و…) و دولت رخ داده بود رها شده بود، در اوایل سال 2025 و با سقوط دولت حاکم بر سوریه، دچار چالش بزرگتری شد که به همراه دلایلی چون، عدم وجود منابع مالی قدررتمند، نبود زیر ساخت‌های لازم در بخش دولتی و خصوصی، جایگاه آن را در لیست فقیرترین کشورهای آسیا تثبیت کرد، و طبق پیشبینی‌ها قرار نیست حتی در چند سال آینده اقتصاد این کشور شکوفایی و پیشرفت خاصی را تجربه نماید.
تاجیکستان
یکی دیگر از کشورهایی که همواره در بین سه یا چهار کشور فقیر آسیا قرار می‌گیرد، تاجیکستان است. این کشور به دلیل عدم زیر ساخت دولتی و خصوصی، نداشتن یک حکومت با رویکرد اقتصادی مناسب، تعداد زیاد مهاجران و نیروی کار ماهر به سایر کشورها و…. سالهاست که نتوانسته از لحاظ اقتصادی به ثبات برسد و همواره با درآمد کم و تورم بسیار زیادی روبرو بوده است.
“جنگ داخلی در دهه ۱۹۹۰ نیز سبب شد تا مدارس و دانشگاه‌هایی زیادی در این کشور تخریب شده و بنیاد آموزش و به واسطه آن تربیت مدیران اقتصادی و نیروی کار با مشکل مواجه شود. تمام این موارد در کنارهم منجر به فقر بخش زیادی از مردم تاجیکستان سطح رفاه کم آن‌ها شده‌اند”.
قرقیزستان
یکی دیگر از فقیرترین کشورهای آسیا که اقتصادی درحال گذرا دارد و امیدوار است تا چندسال آینده در این لیست قرار نداشته باشید، قرقیزستان است. این کشور به دلیل وابستگی بسیاری زیادی که به کشاورزی و صادرات طلا، اورانیوم و زغال سنگ دارد و شکاف بزرگ آن با صنعت، اقتصاد مطلوبی را تجربه نمی‌کند. البته درگیریهای قومی، قیام‌های مختلف، اختلافات سیاسی و… نیز از عواملی هستند که بر این موضوع دامن زده و از پیشرفت اقتصادی این کشور جلوگیری کرده‌اند.
پاکستان
پاکستان برخلاف قدرت نظامی‌اش و منابع طبیعی بسیار زیادی که دارد، از لحاظ اقتصادی در شرایط مناسبی قرار نداشته و با وجود فقر مطلق حدود 40 درصد از مردم، در لیست فقیر ترین های آسیا قرار می‌گیرد. این کشور به دلیل فساد دولتی و عدم رویکرد مناسب دولتمردانش تقریبا بخش بزرگی از بودجه خود را صرف دفاع و قدرت نظامی کرده و توجه خاصی به آموزش و ایجاد زیرساخت‌های اقتصادی مناسب نمی‌کند.
این موضوع در کنار اختلافات و درگیریهای مذهبی متعدد، تروریسم و… منجر به فقر و عدم پایداری اقتصادی در این کشور شده است که با وجود هسته‌ای بودن این کشور کمی بعید و غیر قابل باور بنظر می‌رسد.
لاوس
لائوس نیز همچون قرقیزستان درحال پیشرفت و گذار اقتصادی است اما همچنان با وجود دلایلی متعددی چون جنگ داخلی گسترده، سیل، عدم رویکرد مناسب اقتصادی، خشکسالی و… این کشور در بین کشورهای فقیر آسیا قرار می‌گیرد و هنوز نتوانسته توسعه و پیشرفت مدنظر خود را ایجاد نماید.
هرچند با وجود اینکه این پیشرفت اقتصادی جزئی نیز صرفا در بین اقشار برخوردار لائوس حس می‌شود و 30 درصد باقی جامعه که در فقر مطلق هستند از این پیشرفت سهمی ندارند، نمی‌توان در آینده‌ای نزدیک اقتصاد شکوفایی برای این کشور متصور بود و همچنان باید نام لائوس در این لیست مشاهده نماییم.
کامبوج
کامبوج نیز با وجود منابع طبیعی خوب، صنعت نساجی و گردشگری مناسب و نداشتن جنگ، یا زلزله و سیل شدید در لیست فقیرترین کشورهای آسیا قرار می‌گیرد چراکه سو مدیریت دولت، نداشتن نیروی کار ماهر و عدم پیشرفت علم سبب شده تا بهره‌برداری از هیچ کدام از موارد ذکر شده به درستی انجام نشود و این منابع همانطور که استخراج می‌شوند به فروش برسند.
هرچند از آنجایی که این کشور در لیست کشورهایی با رشد اقتصادی سریع قرار می‌گیرد، امیدواریم با یک مدیریت و سازماندهی درست، کامبوج اقتصاد خود را به یک اقتصاد پایدار و قوی تبدیل نماید.
نپال
نپال نیز در کنار کشورهایی چون سوریه به دلیل جنگ داخلی در بین فقیرترین کشورهای آسیا قرار گرفته و با وجود گذشت بیش از یک دهه از این جنگ هنوز نتوانسته به ثبات و پایداری سیاسی و اقتصادی برسد. هرچند که این جنگ تنها عامل فقر در این کشور نیست و تکیه اقتصادی بیش از حد به کشاورزی، نداشتن تکنولوژی و صنعت برای استفاده بهینه از منابع طبیعی، عدم زیر ساخت آموزشی صحیح و… نیز از جمله عواملی هستند که نپال را در شرایط نامطلوب اقتصادی قرار داده‌اند.
بنگلادش
آخرین کشوری که به معرفی آن خواهیم پرداخت، بنگلادش است. این کشور برخلاف سایر کشورهای معرفی شده به دلیل جنگ‌های داخلی یا وجود استعمارگران مختلف به فقر مطلق نرسیده بلکه شرایط بد آب و هوایی این اتفاق را رقم زده است.
در واقع از آنجایی که بیش از 70 درصد مردم در بنگلادش به کشاورزی مشغولند، پایه اقتصادی این کشور برهمین حسب بناگذاشته شده است، اما با وجود سیل‌ها و طوفان‌های متعددی که این کشور تجربه می‌کند اغلب محصولات آن از بین رفته و کشاورزی عملا دستاورد خاصی برای مردم و دولت نخواهد داشت. به همین دلیل و باوجود عدم پیشرفت صنعتی این کشور و وابستگی بیش از حد آن به سایر کشورها، اقتصاد در بنگلادش وضعیت نامطلوبی دارد.
ایران چندمین کشور فقیرآسیاست؟
همانطور که می‌دانید شاخصه اصلی برای لیست بندی کشورها از لحاظ اقتصادی و فقر، میزان تولید ناخالص داخلی ایران است و ایران برهمین اساس و طبق آمار منتشر شده در لیست فقیرترین کشورهای آسیا قرار نمی گیرد. اما به هرحال با وجود عواملی چون تحریم‌های گسترده اقتصادی، اختلاس‌های مالی، وجود فساد در برخی از دستگاه‌های دولتی، تورم و… اقتصاد ایران نیز در شرایط ناپایداری قرار دارد و امیدواریم با وجود پیشرفت صنایع گوناگون و انتخاب صحیح دولتمردان این ضعف‌های اقتصادی نیز جبران شوند.
چکیده‌ای از آنچه در این مطلب گفته شد.
همانطور که گفته شد آسیا با حدود 49 کشور مختلف می‌تواند طیف مختلفی از فرهنگ‌ها، زیست بوم‌ها، زبان‌ها و حتی رویکردهای مختلف سیاسی و اقتصادی را در بر بگیرد. این موضوع سبب شده تا علاوه‌بر ثروتمندترین کشورها، کشورهای فقیر با وضعیت اقتصادی نامطلوب زیادی در این قاره وجود داشته باشند. در این مقاله سعی کردیم با معرفی این کشورها، منشا فقر در آن‌ها را بررسی نموده و یک دیدگاه کلی از این کشورها برای شما ایجاد نماییم.
